فرزندان فردوسی نظامی عروضی گوید: «از فردوسی دختری ماند سخت بزرگوار، صلت سلطان خواستند که بدو سپارند قبول نکرد و گفت بدان محتاج نیستم. صاحت برید بحضرت بنوشت و بسلطان عرضه کردند، مثال داد … آن بخواجه ابو بکر اسحق کرّامی دهند تا رباط چاهه که بر سر راه نشابور و مروست در حدّ […]
اما علل نقار و کدورت فردوسی و محمود را میتوان بدینگونه یاد کرد: ۱- اختلاف مذهبی میان فردوسی که بمذهب تشیّع، و محمود که بتسنّن معتقد بود، و هردو در عقیده خود راسخ بودند. این معنی از هجونامه بخوبی برمیآید: مرا غمز کردند کآن پرسخن‌بمهر نبی و علی شد کهن … الخ و همچنین […]
۳۲- رابعه قزداری رابعه بنت کعب قزداری بلخی از شاعران مشهور قرن چهارم هجریست که سخن او در لطافت و اشتمال بر معانی دل‌انگیز و فصاحت و حسن تأثیر معروفست. عوفی گفته است او «فارس هر دو میدان و والی هردو بیان، بر نظم تازی قادر و در شعر پارسی بغایت ماهر، و با […]
۲۶- استغنائی نیشابوری ابو المظفّر نصر بن محمّد استغنائی نیشابوری را هدایت از معاصران آل بویه و آل سامان دانسته و بنابرین در قرن چهارم میزیسته است. از احوال او اطلاعی در دست نیست و این دو بیت را ازو نقل کرده‌اند: بماه ماندی اگر نیستیش زلف سیاه‌بزهره ماندی اگر نیستیش مشکین خال رخانش […]
۲۲- منطقی رازی ابو محمّد منصور بن علی منطقی رازی از معاصران صاحب بن عباد و در شعر دری استاد بوده است و شاید بتوان او را قدیمترین شاعر پارسی‌گوی عراق دانست. وی ظاهرا در بین سنوات ۳۶۷ (ابتدای وزارت صاحب) و ۳۸۰ یعنی سالی که بدیع الزمان همدانی بخدمت صاحب پیوسته بود فوت […]
۱۹- منجیک ترمذی ابو الحسن علی بن محمّد منجیک ترمذی از شاعران بزرگ نیمه دوم قرن چهارمست که بعد از دقیقی در دربار چغانیان بسر میبرده و مدّاح آنان علی الخصوص امیر ابو یحیی طاهر بن فضل بن محمّد بن محتاج چغانی و امیر ابو المظفّر فخر الدوله احمد بن محمّد چغانی بوده است. […]
۱۴- دقیقی استاد ابو منصور محمد بن احمد دقیقی از فحول شعرای عهد سامانی و دومین شاعریست که بنظم شاهنامه قیام کرد. عوفی گوید: «او را بسبب دقت معانی و رقت الفاظ دقیقی گفتندی» و قبول این گفتار مستلزم تصوّر این نکته است که او پیش از کسب مهارت و وصول بمرتبه استادی […]
۱۰- خسروانی ابو طاهر طیّب بن محمد خسروانی از شاعران عهد سامانی در خراسان بوده است. محمد عبده (و بقولی فردوسی) ازو بیتی را در قطعه‌یی تضمین کرده است: بیاد جوانی کنون مویه دارم‌بر آن بیت بو طاهر خسروانی جوانی ببیهودگی یاد دارم‌دریغا جوانی دریغا جوانی و تضمین این شعر ازو مسلّم میدارد که […]
۳- شهید بلخی ابو الحسن شهید بن حسین جهودانکی بلخی شاعر استاد عهد خود و مورد احترام و اعتقاد رودکی بوده است . وی از بزرگان متکلمین و حکمای عهد خود و در علوم اوایل استاد بوده است. ابن الندیم گوید ابو الحسن شهید بن الحسین تألیفاتی دارد و او را با رازی مناظراتی […]
۲- رودکی رودکی شاعر استاد آغاز قرن چهارمست که او را استاد شاعران و مقدّم شعرای عجم خوانده‌اند. کنیه و نام و نسبش در الانساب سمعانی ابو عبد اللّه جعفر بن محمد بن حکیم بن عبد الرحمن بن آدم یاد شده و در تذکره الشعراء دولتشاه سمرقندی و آتشکده آذر بیکدلی و مجمع الفصحاء […]
